Κυριακή 14 Μαΐου 2017

Παρένθετη Μητέρα: Το παιδί μου στο σώμα μιας άλλης γυναίκας

Εισαγωγή

Η Κωνσταντίνα είναι 43 ετών. Μετά από 7 αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής υποχρεώθηκε σε αφαίρεση μήτρας λόγω καρκίνου. Η ίδια συνοψίζει την εμπειρία της ως εξής: “Δεν στεναχωρήθηκα για τον καρκίνο. Αυτό που με στεναχωρούσε ήταν ότι δεν μπορούσα να κάνω μωρό. Δέκα χρόνια προσπαθούσαμε με τον άνδρα μου”.  
Η Βίκυ (δεν είναι το πραγματικό της όνομα) έχει στο ενεργητικό της 5 αποτυχημένες προσπάθειες και ετοιμάζεται για την ύστατη. Είναι 48 ετών και μας μιλά υπό την προϋπόθεση της διατήρησης της ανωνυμίας της. “Έχω στην κατάψυξη τρία γονιμοποιημένα ωάρια, τρία έμβρυα. Με τον άνδρα μου δεν θέλουμε να τα αφήσουμε να χαθούν, είναι σαν να σκοτώνεις. Στο τέλος τη λύση θα τη δώσει ο Θεός”.
Η 40χρονη Λυδία (δεν είναι το πραγματικό της όνομα) προσπαθεί να αποκτήσει παιδί εδώ και εννέα χρόνια. Με την πρώτη κιόλας αποτυχημένη εξωσωματική οι γιατροί διαπίστωσαν ότι η μήτρα της πάσχει από σύνδρομο Asherman’s και πολύ δύσκολα θα μπορέσει να κυοφορήσει. “Έπεσα σε κατάθλιψη. Μια γυναίκα νέα, που έχει όλη τη ζωή μπροστά της, δεν γεννήθηκε με κάποιο πρόβλημα, δεν είχε απασχολήσει ποτέ το γυναικολόγο. Ξεκίνησε λοιπόν η περίοδος του ‘γιατί σε εμένα;’. Ξενύχτια, κλάμα, μη αποδοχή του εαυτού μου. Έβλεπα ότι και η πιο απλή γυναίκα μπορούσε να έχει ένα καροτσάκι και να το σπρώχνει κι εγώ δεν μπορούσα. Είχα πετύχει στο επάγγελμά μου, είχα μια αναγνώριση και μια αποδοχή στην κοινωνία. Ωστόσο όλοι με κοιτούσαν με μια λύπη και μια καλοσύνη”.
“Η καημένη δεν μπορεί να αποκτήσει παιδάκι”
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, για τις τρεις συνομιλήτριές μας, όπως και για τόσες άλλες γυναίκες με σοβαρό πρόβλημα υγείας που καθιστά την εγκυμοσύνη ανέφικτη ή εξαιρετικά επικίνδυνη, το κεφάλαιο μητρότητα θα έκλεινε οριστικά ή θα περιοριζόταν στην επιλογή της υιοθεσίας. Στην μικρή μας Ελλάδα όμως, οι επιλογές είναι περισσότερες. Η χώρα μας, οπισθοδρομική εν πολλοίς, ουραγός σε αμέτρητα ζητήματα, στο ζήτημα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ) έχει καταστεί πρωτοπόρος εφαρμόζοντας ένα προοδευτικό θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίστηκε με τους νόμους 3089/2002 και 3305/2005.

Στο παραπάνω πλαίσιο, η Κωνσταντίνα, η Βίκυ και η Λυδία έχουν την επιλογή της παρένθετης μητρότητας, τη δυνατότητα δηλαδή μια άλλη υγιής γυναίκα να κυοφορήσει και να φέρει στον κόσμο το παιδί τους, υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η έκδοση δικαστικής άδειας και μία έγγραφη και χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα συμφωνία μεταξύ των δύο μερών.

Προκειμένου να μάθουμε περισσότερα για την εφαρμογή της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα, ακολουθήσαμε τις τρεις γυναίκες στην πορεία τους προς τη μητρότητα, διανύοντας μια δύσκολη διαδρομή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που ακόμα χαρακτηρίζεται ως η πιο αμφιλεγόμενη διεθνώς, απαγορεύεται σε πολλά μέρη του κόσμου και εγείρει ζητήματα με ιατρικές, νομικές και ηθικο-κοινωνικές διαστάσεις.

Ζητείται κοπέλα να γεννήσει το μωρό μου

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Άραγε, πώς βρίσκεις μια γυναίκα για να κυοφορήσει και να φέρει στον κόσμο το παιδί σου και μάλιστα στο πλαίσιο του αλτρουισμού, χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα, όπως ορίζει ο νόμος; Απευθύνεσαι σε συγγενείς και φίλες;

“Δεν υπάρχει αυτό, είναι πολύ σπάνιο να δεχθεί συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο. Η γυναίκα που το κάνει είναι killer, δεν την νοιάζει, το κάνει μόνο για τα λεφτά” λέει η Βίκυ ορμώμενη από την προσωπική της εμπειρία. “Πώς τη βρίσκεις; Τα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δεν εμπλέκονται στη διαδικασία αναζήτησης, εγώ απευθύνθηκα σε αρκετά αλλά δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση. Ωστόσο, το ευρύτερο ιατρικό κύκλωμα μπορεί να σε βοηθήσει. Ένας γυναικολόγος, μία νοσοκόμα, μία μαία που γνωρίζει κάποια γυναίκα που το έχει κάνει ξανά στο παρελθόν. Παράλληλα απευθύνεσαι στο φιλικό περιβάλλον, πρέπει να το λες συνέχεια, να μιλάς με κόσμο, να το επικοινωνείς”.

Η διαδικασία αυτή προκάλεσε αρχικά μεγάλο άγχος στην Κωνσταντίνα, η οποία ζει και εργάζεται στη Λάρισα. “Αφού μπορέσαμε και κρατήσαμε τα ωάριά μου και αποφασίσαμε ότι πάμε για παρένθετη, εκεί άρχισα να αγχώνομαι. Λέω ‘πώς θα το κάνουμε; εγώ δεν ξέρω αυτά τα κόλπα, μέσα στα κυκλώματα’. Αλλά στη δική μου περίπτωση αποδείχθηκε πως όταν θέλεις βρίσκεις αμέσως. Εγώ τουλάχιστον μέσα σε μία εβδομάδα είχα βρει τρεις γυναίκες, από στόμα σε στόμα. Οι εποχές είναι δύσκολες και υπάρχουν πολλές γυναίκες που έχουν ανάγκη τα χρήματα”.

- Ελληνίδες ή ξένες;
“Δύο Ελληνίδες και μία κοπέλα από Αλβανία. Και οι τρεις έμεναν μόνιμα στη Λάρισα. Δεν χρειάστηκε καν να βάλω αγγελία, γιατί υπάρχουν και αγγελίες στο ίντερνετ από ζευγάρια που ζητούν παρένθετη. Απλά δεν το έκρυψα, το έλεγα σε όλο τον κόσμο και από στόμα σε στόμα βρέθηκε μια κοπελίτσα 23 ετών η οποία είχε ένα παιδάκι, ήταν μόνη της δεν είχε σύζυγο και είχε ανάγκη. Και η άλλη ήταν πιο μεγάλη, μια γυναίκα 50 ετών με 5 παιδιά, που επίσης είχε ανάγκη”.

- Το κίνητρό τους ήταν καθαρά οικονομικό;
“Ναι, βέβαια, καθαρά οικονομικό, ήταν εντελώς άγνωστες σε εμένα”.
- Πόσα χρήματα ζητάνε συνήθως;
“Από 20.000 και πάνω, η καθαρή αμοιβή τους, χωρίς τα ιατρικά έξοδα. Η κοπέλα από τη Αλβανία ζήτησε παραπάνω, ήταν παντρεμένη και είπε ο σύζυγός της ότι ‘εγώ θέλω πιο πολλά, θέλω 30.000’ “.  


Αντίστοιχη ήταν και η εμπειρία της Βίκυς, η οποία μας εξηγεί ότι παρόλο που για τα περισσότερα ζευγάρια η αναζήτηση παρένθετης μπορεί να διαρκέσει μήνες, η ίδια στάθηκε τυχερή. “Αρχικά βρήκα μια μικρή κοπελίτσα, ένα καλό κοριτσάκι, ορφανό, πολύ φτωχό, δηλαδή θα έπιαναν τόπο τα χρήματα. Τελικά όμως δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μαζί της, διότι ο νόμος άλλαξε πρόσφατα και δεν επιτρέπει μια γυναίκα κάτω από 25 χωρίς δικά της παιδιά να γίνει παρένθετη. Ωστόσο, μέσα σε μια εβδομάδα βρήκα την επόμενη, μέσω μιας γνωστής μου μαίας. Είναι μια κοπέλα 43 ετών, χαρούμενη, αξιοπρεπής. Είναι ρωσικής καταγωγής αλλά ο άντρας της είναι Έλληνας και μιλά πολύ καλά ελληνικά. Έχει δύο δικά της παιδιά, μεγάλα, και έχει ξαναγίνει παρένθετη μία φορά. Το κάνει όπως όλες για οικονομικούς λόγους. Ας μην κρυβόμαστε, ας μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας”.

- Τι αμοιβή σου ζήτησε;
“Στην αρχή μου ζήτησε 30.000 ευρώ και της είπα “ξέχασέ το, δεν υπάρχει περίπτωση”. Μου λέει “δεν θα το κάνω και με 10.000”. Και λέω “εντάξει, κάτι παραπάνω ίσως το δούμε”. Αλλά αυτή είναι μια κουβέντα που θα κάνουμε εφόσον βγουν οι εξετάσεις ότι είναι σε θέση να κυοφορήσει και είμαστε βέβαιοι ότι προχωράμε”.

- Πώς χτίζεις την απαραίτητη εμπιστοσύνη για να προχωρήσεις;
“Τον βλέπεις τον άνθρωπο που έχεις απέναντί σου, τον ζυγίζεις. Όταν σου λέει ότι έχει οικογένεια, σου φέρνει όλα τα χαρτιά, βλέπεις ότι έχει παιδιά μεγάλα και καταλαβαίνεις ότι δεν θα έχει πρόβλημα στη ζωή της, δεν θέλει να αποκτήσει κι άλλο διό της παιδί. Εν τω μεταξύ, μου μίλησε με μεγάλη άνεση για την προηγούμενή της εμπειρία ως παρένθετη, μου είπε ότι χάιδευε το μωρό στην κοιλιά της και μου έδειξε φωτογραφίες του, ένα πολύ χαριτωμένο κοριτσάκι. Επίσης, μου έχει πει ποια είναι η δουλειά της, ότι είναι καθαρίστρια σε δυο τράπεζες και πηγαίνει και σε σπίτια, έχει τα παιδιά της, μαγειρεύει, υπάρχει ένα πρόγραμμα στη ζωή της. Βλέπεις έναν άνθρωπο που δεν είναι ‘έρμαιο’ από εδώ κι από εκεί, δεν καπνίζει, δεν πίνει, νιώθεις μια ασφάλεια. Όλα αυτά χτίζουν κάποια εμπιστοσύνη διότι βλέπεις έναν άνθρωπο συγκροτημένο που θα φέρει εις πέρας το λόγο για τον οποίο τον θέλεις”.

- Ποιο είναι το επόμενο βήμα;
“Είμαστε σε φάση που κάνουμε κάποιες εξετάσεις και εφόσον βγουν καλές θα προχωρήσουμε με τις νομικές διαδικασίες για να βγει η δικαστική απόφαση. Με τη δικηγόρο υπολογίζουμε μέσα στο καλοκαίρι να έχουμε πάρει την άδεια, αν όλα πάνε καλά”. 


1%

Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, επικοινωνήσαμε με μεγάλες και μικρές Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Αθήνα και άλλες επαρχιακές πόλεις. Οι περισσότερες δήλωσαν ότι δεν ασχολούνται πλέον ή δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με την παρένθετη μητρότητα, αφενός διότι η ζήτηση είναι περιορισμένη, αφετέρου διότι και αυτή η περιορισμένη ζήτηση δεν μπορεί να καλυφθεί λόγω της δυσκολίας να βρεθεί η παρένθετη μητέρα. “Δεν αξίζει τον κόπο” ήταν μια φράση που ακούσαμε αρκετές φορές. “Δεν θέλουμε να σχολιάσουμε επί του θέματος” μας είπαν σε ορισμένες περιπτώσεις.

Όταν ο Δρ. Μαστρομηνάς μας υποδέχθηκε στη δική του κλινική και μας ξενάγησε στο εργαστήριό του, τον ρωτήσαμε πόσο διαδεδομένη είναι η μέθοδος της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα. Σημείωσε ότι μόνο το 1% των εξωσωματικών που γίνονται στη χώρα μας αφορούν σε υποθέσεις παρένθετης μητρότητας, ενώ ο ίδιος αναλαμβάνει περίπου 4-5 το χρόνο από τις μερικές δεκάδες που εκτιμά ότι πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα. Πρόσθεσε ότι ο αριθμός των υποθέσεων παραμένει σταθερός από το 2005 που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, ούτε αυξάνεται, ούτε μειώνεται. Ως ανασταλτικούς παράγοντες περαιτέρω διάδοσης της μεθόδου ανέφερε το μεγάλο οικονομικό κόστος και τη δυσκολία εξεύρεσης της παρένθετης από ένα ζευγάρι, το οποίο πρέπει να αισθανθεί ασφάλεια για να προχωρήσει με μια ξένη γυναίκα.
“Τα ζευγάρια στρέφονται στο φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον αλλά εν τέλει πολύ λίγες παρένθετες βρίσκονται εκεί, οι περισσότερες είναι αλλοδαπές που έχουν ανάγκη την αποζημίωση. Και δεν είναι μόνο να τη βρουν, πρέπει να τους εμπνέει εμπιστοσύνη ότι είναι σωματικά και ψυχικά και νοητικά υγιής, ότι δεν παίρνει ουσίες. Μάλιστα πολλές γυναίκες θέλουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης να τις έχουν στο σπίτι τους για να επιβλέπουν την όλη διαδικασία” εξηγεί ο γυναικολόγος για να διαπιστώσει ότι τελικά η ζήτηση δεν καλύπτεται. Ωστόσο, το ίδιο το κέντρο δεν μπορεί να και δεν πρέπει να έχει καμία εμπλοκή στην διαδικασία αναζήτησης της παρένθετης.
Στο ίδιο μήκος κύματος μας μίλησε και ο Δρ. Κωνσταντίνος Πάντος, ιδρυτής και Επιστημονικός Υπεύθυνος της κλινικής ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ.

“Ο νόμος λέει ότι η παρένθετη δεν πρέπει να πληρώνεται. Τη στιγμή λοιπόν που θα βρω εγώ ένα τρίτο άτομο κάνω μεσιτία, η οποία αφενός απαγορεύεται, αφετέρου δεν θέλω να την κάνω. Συνεπώς, όταν με ρωτάνε αν μπορώ να βρω παρένθετη λέω ‘δεν μπορώ’”.

“Εμείς πάντως ικανοποιούμε τα αιτήματά μας. Έχουμε περίπου δέκα υποθέσεις παρένθετης μητρότητας ετησίως με ζευγάρια από Ελλάδα και εξωτερικό που προχωρούν κανονικά με δικαστική απόφαση” λέει στον αντίποδα ο καθηγητής Νίκος Πράππας, υπεύθυνος της κλινικής ΙΑΚΕΝΤΡΟ στη Θεσσαλονίκη.

“Έχουμε κάποιες παρένθετες γνωστές που συνήθως είναι δότριες ωαρίων. Όταν περάσουν την ηλικία που μπορούν να είναι δότριες τις ρωτάμε αν θέλουν να γίνουν παρένθετες. Αν κάποια είναι θετική και προκύψει αίτημα για παρένθετη, φέρνουμε σε επαφή τις δύο κυρίες και τις στέλνουμε στο δικηγόρο. Από εκεί και πέρα ούτε ξέρω με τα οικονομικά τι κάνουνε, ούτε κι ακουμπάω γυναίκα χωρίς το Οκ του δικαστή”.  
 
 
 http://longreads.news247.gr

0 comments:

Δημοσίευση σχολίου

Το ialmopia.gr επιτρέπει στον χρήστη να αναρτά τα σχόλια και τις απόψεις του σε επίκαιρα θέματα/συζητήσεις. Τα σχόλια και οι απόψεις αυτές εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές θέσεις του εκάστοτε χρήστη και δεν υιοθετούνται από το ialmopia.gr. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης οφείλει να εκφράζεται με τρόπο ώστε να μην παραβιάζει τους ελληνικούς νόμους. Σε αντίθετη περίπτωση, το ialmopia.gr διατηρεί το δικαίωμα να αποκλείει το χρήστη από την εν λόγω υπηρεσία.

Με εκτίμηση, Η συντακτική ομάδα του ialmopia.gr

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *