Είναι ένα είδος κλισέ μεταξύ των δρομέων, οι οποίοι αναφέρουν ό,τι το τρέξιμο καθαρίζει πάντα το μυαλό τους. Μήπως νιώθετε ότι έχετε κολλήσει σε κάποιο δημιουργικό εγχείρημα σας; Πηγαίνετε για τρέξιμο. Είστε στο κρίσιμο στάδιο να πάρετε μία ή δύο αποφάσεις που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή σας; Πηγαίνετε για τρέξιμο. Αισθάνεστε ελαφρώς θυμωμένοι, λυπημένοι ή απλά κάπως χαμένοι; Πηγαίνετε για τρέξιμο…
Αλλος άνθρωπος με το τρέξιμο
Ένα καλό τρέξιμο μπορεί μερικές φορές να σας κάνει να νιώσετε σαν έναν ολοκαίνουργιος άνθρωπος. Και, κατά κάποιο τρόπο, αυτό το συναίσθημα μπορεί κυριολεκτικά να ισχύει. Σχεδόν τριάντα ετών έρευνες στις νευροεπιστήμες, έχουν εντοπίσει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της αερόβιας άσκησης και της μετέπειτα γνωστικής διαύγειας και για πολλούς επιστήμονες που ανήκουν σε αυτόν τον τομέα, το πιο συναρπαστικό πρόσφατο εύρημα είναι αυτό της νευρογένεσης.
Μέχρι και πρόσφατα, τα λαμπρότερα μυαλά της νευρολογίας πίστευαν ότι οι εγκέφαλοί μας είχαν ένα καθορισμένο αριθμό νευρώνων και ότι μέχρι την ενηλικίωση, δεν γεννιούνταν νέοι νευρώνες. Αλλά αυτό αποδείχθηκε ότι δεν είναι αλήθεια.
Αυτό δήλωσε η Karen Postal, πρόεδρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Κλινικής Νευροψυχολογίας, η οποία συμπληρώνει: «Αυτό είναι το μόνο πράγμα που γνωρίζουμε που πυροδοτεί τη δημιουργία νέων νευρώνων». Κάτι άλλο συναρπαστικό, είναι το μέρος που αυτά τα νέα κύτταρα εμφανίζονται: στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μάθηση και τη μνήμη. Έτσι, αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει, τουλάχιστον εν μέρει, γιατί τόσο πολλές μελέτες έχουν εντοπίσει μια σχέση μεταξύ της αερόβιας άσκησης και βελτίωσης της μνήμης. «Νέα εγκεφαλικά κύτταρα γεννιούνται αν ασκείστε, έως ότου να ιδρώσετε – περίπου 30 με 40 λεπτά», πρόσθεσε η Postal, που και η ίδια είναι δρομέας. «Και αυτό συμβαίνει στη συγκεκριμένη περιοχή μνήμης».
Επιπρόσθετες αλλαγές, ως αποτέλεσμα του τρεξίματος, έχουν καταγραφεί στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου, με αυξημένη δραστηριότητα να παρατηρείται σε αυτήν την περιοχή, αφότου οι ανθρώποι υιοθετήσουν μια μακροχρόνια συνήθεια σωματικής δραστηριότητας. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου που μερικές φορές ονομάζεται σύστημα μετωπιαίου/ εκτελεστικού δίκτυου, βρίσκεται προφανώς, πολύ μπροστά στον εγκέφαλο: είναι ακριβώς πίσω από το μέτωπό σας. Μετά από περίπου 30 έως 40 λεπτά ενεργητικής αερόβιας προπόνησης, αρκετός χρόνος για να ιδρώσετε, οι μελέτες καταγράφουν μια αυξημένη ροή αίματος στην περιοχή αυτή, η οποία, παρεμπιπτόντως, συνδέεται με πολλά από τα χαρακτηριστικά που συνδέουμε με «την καθαρή σκέψη»: την προσχεδίαση, την εστίαση και τη συγκέντρωση, τον καθορισμό στόχων και τη διαχείριση του χρόνου.
Αλλά αυτή η περιοχή έχει επίσης συνδεθεί με τη ρύθμιση των συναισθημάτων, κάτι που μπορεί να μας βοηθήσει να εξηγήσουμε τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης. Όπως η Postal, έτσι και η Bernstein, βασική συγγραφέας της έρευνας, είναι επίσης δρομέας και ήταν περίεργη για το μοτίβο που παρατηρούσε στο μυαλό της μετά από κάθε τρέξιμο. «Παρατηρώ ότι απλά νιώθω καλύτερα όταν είμαι δραστήρια», είπε. Άρχισε να ενδιαφέρεται πραγματικά για τις μελέτες παρέμβασης που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια και που υποστηρίζουν ότι η άσκηση βοηθά τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα διάθεσης ή άγχους. «Μα γιατί;» ήθελε να ξέρει. «Τι προκαλεί στην πραγματικότηταη άσκηση;»
Ένα καλό τρέξιμο μπορεί μερικές φορές να σας κάνει να νιώσετε σαν έναν ολοκαίνουργιος άνθρωπος. Και, κατά κάποιο τρόπο, αυτό το συναίσθημα μπορεί κυριολεκτικά να ισχύει. Σχεδόν τριάντα ετών έρευνες στις νευροεπιστήμες, έχουν εντοπίσει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της αερόβιας άσκησης και της μετέπειτα γνωστικής διαύγειας και για πολλούς επιστήμονες που ανήκουν σε αυτόν τον τομέα, το πιο συναρπαστικό πρόσφατο εύρημα είναι αυτό της νευρογένεσης.
Μέχρι και πρόσφατα, τα λαμπρότερα μυαλά της νευρολογίας πίστευαν ότι οι εγκέφαλοί μας είχαν ένα καθορισμένο αριθμό νευρώνων και ότι μέχρι την ενηλικίωση, δεν γεννιούνταν νέοι νευρώνες. Αλλά αυτό αποδείχθηκε ότι δεν είναι αλήθεια.
Μελέτες έχουν δείξει ότι νέοι νευρώνες παράγονται στον εγκέφαλο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και, μέχρι σήμερα, μόνο μία δραστηριότητα είναι γνωστή ότι προκαλεί τη γέννηση αυτών των νέων νευρώνων: η ενεργητική αερόβια άσκηση.
Αυτό δήλωσε η Karen Postal, πρόεδρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Κλινικής Νευροψυχολογίας, η οποία συμπληρώνει: «Αυτό είναι το μόνο πράγμα που γνωρίζουμε που πυροδοτεί τη δημιουργία νέων νευρώνων». Κάτι άλλο συναρπαστικό, είναι το μέρος που αυτά τα νέα κύτταρα εμφανίζονται: στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μάθηση και τη μνήμη. Έτσι, αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει, τουλάχιστον εν μέρει, γιατί τόσο πολλές μελέτες έχουν εντοπίσει μια σχέση μεταξύ της αερόβιας άσκησης και βελτίωσης της μνήμης. «Νέα εγκεφαλικά κύτταρα γεννιούνται αν ασκείστε, έως ότου να ιδρώσετε – περίπου 30 με 40 λεπτά», πρόσθεσε η Postal, που και η ίδια είναι δρομέας. «Και αυτό συμβαίνει στη συγκεκριμένη περιοχή μνήμης».
Επιπρόσθετες αλλαγές, ως αποτέλεσμα του τρεξίματος, έχουν καταγραφεί στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου, με αυξημένη δραστηριότητα να παρατηρείται σε αυτήν την περιοχή, αφότου οι ανθρώποι υιοθετήσουν μια μακροχρόνια συνήθεια σωματικής δραστηριότητας. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου που μερικές φορές ονομάζεται σύστημα μετωπιαίου/ εκτελεστικού δίκτυου, βρίσκεται προφανώς, πολύ μπροστά στον εγκέφαλο: είναι ακριβώς πίσω από το μέτωπό σας. Μετά από περίπου 30 έως 40 λεπτά ενεργητικής αερόβιας προπόνησης, αρκετός χρόνος για να ιδρώσετε, οι μελέτες καταγράφουν μια αυξημένη ροή αίματος στην περιοχή αυτή, η οποία, παρεμπιπτόντως, συνδέεται με πολλά από τα χαρακτηριστικά που συνδέουμε με «την καθαρή σκέψη»: την προσχεδίαση, την εστίαση και τη συγκέντρωση, τον καθορισμό στόχων και τη διαχείριση του χρόνου.
Αλλά αυτή η περιοχή έχει επίσης συνδεθεί με τη ρύθμιση των συναισθημάτων, κάτι που μπορεί να μας βοηθήσει να εξηγήσουμε τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης. Όπως η Postal, έτσι και η Bernstein, βασική συγγραφέας της έρευνας, είναι επίσης δρομέας και ήταν περίεργη για το μοτίβο που παρατηρούσε στο μυαλό της μετά από κάθε τρέξιμο. «Παρατηρώ ότι απλά νιώθω καλύτερα όταν είμαι δραστήρια», είπε. Άρχισε να ενδιαφέρεται πραγματικά για τις μελέτες παρέμβασης που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια και που υποστηρίζουν ότι η άσκηση βοηθά τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα διάθεσης ή άγχους. «Μα γιατί;» ήθελε να ξέρει. «Τι προκαλεί στην πραγματικότηταη άσκηση;»
Κλασικό πείραμα
Για να το μάθει, πραγματοποίησε μια έκδοση ενός κλασικού πειράματος που χρησιμοποιούν οι ερευνητές που μελετούν το συναίσθημα. Αυτή και ο Richard J. McNally, Καθηγητής Ψυχολογίας στο Harvard, πρόβαλλαν ένα απόσπασμα ταινίας που ήταν σίγουρο ότι θα προκαλούσε δάκρυα: την τελευταία σκηνή της κλασικής ταινίας Τhe Champ (1979). Μπορείτε και εσείς να το παρακολουθήσετε και προσπαθήσετε να μην κλάψετε.
Πριν δουν το απόσπασμα της ταινίας, έβαλαν μερικούς από τους 80 συμμετέχοντες να τρέξουν για 30 λεπτά, ενώ άλλους απλά να κάνουν διατάσεις για το ίδιο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια, όλοι τους συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια, ώστε να καταγράψουν πόσο τους είχε επηρεάσει η ταινία. Έπειτα, η Bernstein τους κράτησε απασχολημένους για περίπου 15 λεπτά και τους ρώτησε ξανά πώς αισθάνονταν. Εκείνοι που είχαν τρέξει για 30 λεπτά ήταν πιο πιθανό να είχαν συνέλθει από τη συναισθηματική αναστάτωση, σε σχέση με εκείνους που απλά είχαν κάνει διατάσεις. Τα αποτελέσματα της έδειξαν, ότι οι συμμετέχοντες που είχαν αρχικά αισθανθεί χειρότερα, φαίνεται να είχαν ωφεληθεί ιδιαίτερα από το τρέξιμο. Η Bernstein στην παρούσα φάση διεξάγει μερικές συμπληρωματικές έρευνες για να προσδιορίσει με ακρίβεια γιατί γίνεται αυτό.
Για να το μάθει, πραγματοποίησε μια έκδοση ενός κλασικού πειράματος που χρησιμοποιούν οι ερευνητές που μελετούν το συναίσθημα. Αυτή και ο Richard J. McNally, Καθηγητής Ψυχολογίας στο Harvard, πρόβαλλαν ένα απόσπασμα ταινίας που ήταν σίγουρο ότι θα προκαλούσε δάκρυα: την τελευταία σκηνή της κλασικής ταινίας Τhe Champ (1979). Μπορείτε και εσείς να το παρακολουθήσετε και προσπαθήσετε να μην κλάψετε.
Πριν δουν το απόσπασμα της ταινίας, έβαλαν μερικούς από τους 80 συμμετέχοντες να τρέξουν για 30 λεπτά, ενώ άλλους απλά να κάνουν διατάσεις για το ίδιο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια, όλοι τους συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια, ώστε να καταγράψουν πόσο τους είχε επηρεάσει η ταινία. Έπειτα, η Bernstein τους κράτησε απασχολημένους για περίπου 15 λεπτά και τους ρώτησε ξανά πώς αισθάνονταν. Εκείνοι που είχαν τρέξει για 30 λεπτά ήταν πιο πιθανό να είχαν συνέλθει από τη συναισθηματική αναστάτωση, σε σχέση με εκείνους που απλά είχαν κάνει διατάσεις. Τα αποτελέσματα της έδειξαν, ότι οι συμμετέχοντες που είχαν αρχικά αισθανθεί χειρότερα, φαίνεται να είχαν ωφεληθεί ιδιαίτερα από το τρέξιμο. Η Bernstein στην παρούσα φάση διεξάγει μερικές συμπληρωματικές έρευνες για να προσδιορίσει με ακρίβεια γιατί γίνεται αυτό.
Μεγάλο πνευματικό όφελος
Αλλά υπάρχει και ένα ακόμα μεγάλο πνευματικό όφελος που κερδίζετε από το τρέξιμο, το οποίο οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταφέρει να εντοπίσουν για να το μελετήσουν: τον θαυμάσιο τρόπο που το μυαλό σας ταξιδεύει εδώ και εκεί, καθώς περνούν τα χιλιόμετρα. Η ενσυνειδητότητα, δηλαδή το να είστε εδώ στο τώρα, είναι κάτι θαυμάσιο και υπάρχει ένας φαινομενικά διαρκώς αυξανόμενος σωρός επιστημονικών στοιχείων που δείχνουν τα οφέλη που μπορεί να φέρει στη ζωή σας. Και όμως: ο μη συλλογισμός, η ονειροπόληση ή το να χάνεστε στις δικές σας περίεργες σκέψεις, είναι επίσης σημαντικό. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το ακόλουθο επιχείρημα από ένα άρθρο του 2013 που γράφτηκε από τρεις ψυχολόγους στο περιοδικό Frontiers in Psychology:
Το μυαλό μας ξεφεύγει, από επιλογή ή τυχαία, επειδή παράγει απτή ανταμοιβή όταν αξιολογεί τους στόχους και τις φιλοδοξίες που έχουν σημασία για εμάς. Δεν έχει πολύ σημασία, αν πρέπει να ξαναδιαβάσουμε μια σειρά από ένα κείμενο τρεις φορές, επειδή η προσοχή μας έχει διασπαστεί, εφ’ όσον η μετατόπιση της προσοχής, μας επέτρεψε να κάνουμε μία βασική ανακάλυψη, να έχουμε μία πολύτιμη ανάμνηση ή την κατανόηση ενός ανησυχητικού γεγονότος. Δεν είναι σημαντικό αν κάνουμε μια παύση στη μέση μίας αφήγησης για να σκεφτούμε κάτι, αν αυτή η παύση, μας επιτρέπει να ανακτήσουμε μια μακρινή ανάμνηση που κάνει την ιστορία πιο υποβλητική και συναρπαστική. Είναι μία ταλαιπωρία να χάσουμε την έξοδο στον αυτοκινητόδρομο, όμως δεν είναι τόσο ανησυχητικό αν η απώλεια της προσοχής μας όμως μας επέτρεψε να καταλάβουμε γιατί επιτέλους το αφεντικό μας ήταν τόσο αναστατωμένο με κάτι που είπαμε στη συνεδρίαση της περασμένης εβδομάδας.
Τα οφέλη που αποκομίζουμε όταν χανόμαστε στις σκέψεις μας, δεν είναι εύκολο να μετρηθούν. Δεν σημαίνει όμως ότι δεν έχουν αξία και υπάρχουν μερικοί τρόποι που ξέρω που προκαλούν αυτή την κατάσταση μυαλού πιο αξιόπιστα από το τρέξιμο. Αρκετές πρόσφατες μελέτες έχουν προσπαθήσει να απαντήσουν σε αυτό που κάθε δρομέας, είτε επαγγελματίας ή κάποιος που τρέχει από χόμπι, έχει χωρίς αμφιβολία ρωτηθεί από τους φίλους και την οικογένεια του: «Τι στην ευχή σκέφτεσαι εκεί έξω όταν τρέχεις τόσα πολλά χιλιόμετρα;» Αυτό είναι σχεδόν άσχετο με το ερώτημα, όπως ο συγγραφέας Haruki Murakami επισήμανε στο βιβλίο του What I Talk About When I Talk About Running. Μερικές φορές σκέφτεται, καθώς τρέχει άλλες φορές πάλι, όχι. Δεν έχει τόση σημασία. «Θέλω μόνο να τρέξω. Τρέχω στο κενό», γράφει. «Ή ίσως θα πρέπει να το θέσω διαφορετικά: Τρέχω για να μπορέσω να αδειάσω το μυαλό μου».
Αλλά υπάρχει και ένα ακόμα μεγάλο πνευματικό όφελος που κερδίζετε από το τρέξιμο, το οποίο οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταφέρει να εντοπίσουν για να το μελετήσουν: τον θαυμάσιο τρόπο που το μυαλό σας ταξιδεύει εδώ και εκεί, καθώς περνούν τα χιλιόμετρα. Η ενσυνειδητότητα, δηλαδή το να είστε εδώ στο τώρα, είναι κάτι θαυμάσιο και υπάρχει ένας φαινομενικά διαρκώς αυξανόμενος σωρός επιστημονικών στοιχείων που δείχνουν τα οφέλη που μπορεί να φέρει στη ζωή σας. Και όμως: ο μη συλλογισμός, η ονειροπόληση ή το να χάνεστε στις δικές σας περίεργες σκέψεις, είναι επίσης σημαντικό. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το ακόλουθο επιχείρημα από ένα άρθρο του 2013 που γράφτηκε από τρεις ψυχολόγους στο περιοδικό Frontiers in Psychology:
Το μυαλό μας ξεφεύγει, από επιλογή ή τυχαία, επειδή παράγει απτή ανταμοιβή όταν αξιολογεί τους στόχους και τις φιλοδοξίες που έχουν σημασία για εμάς. Δεν έχει πολύ σημασία, αν πρέπει να ξαναδιαβάσουμε μια σειρά από ένα κείμενο τρεις φορές, επειδή η προσοχή μας έχει διασπαστεί, εφ’ όσον η μετατόπιση της προσοχής, μας επέτρεψε να κάνουμε μία βασική ανακάλυψη, να έχουμε μία πολύτιμη ανάμνηση ή την κατανόηση ενός ανησυχητικού γεγονότος. Δεν είναι σημαντικό αν κάνουμε μια παύση στη μέση μίας αφήγησης για να σκεφτούμε κάτι, αν αυτή η παύση, μας επιτρέπει να ανακτήσουμε μια μακρινή ανάμνηση που κάνει την ιστορία πιο υποβλητική και συναρπαστική. Είναι μία ταλαιπωρία να χάσουμε την έξοδο στον αυτοκινητόδρομο, όμως δεν είναι τόσο ανησυχητικό αν η απώλεια της προσοχής μας όμως μας επέτρεψε να καταλάβουμε γιατί επιτέλους το αφεντικό μας ήταν τόσο αναστατωμένο με κάτι που είπαμε στη συνεδρίαση της περασμένης εβδομάδας.
Τα οφέλη που αποκομίζουμε όταν χανόμαστε στις σκέψεις μας, δεν είναι εύκολο να μετρηθούν. Δεν σημαίνει όμως ότι δεν έχουν αξία και υπάρχουν μερικοί τρόποι που ξέρω που προκαλούν αυτή την κατάσταση μυαλού πιο αξιόπιστα από το τρέξιμο. Αρκετές πρόσφατες μελέτες έχουν προσπαθήσει να απαντήσουν σε αυτό που κάθε δρομέας, είτε επαγγελματίας ή κάποιος που τρέχει από χόμπι, έχει χωρίς αμφιβολία ρωτηθεί από τους φίλους και την οικογένεια του: «Τι στην ευχή σκέφτεσαι εκεί έξω όταν τρέχεις τόσα πολλά χιλιόμετρα;» Αυτό είναι σχεδόν άσχετο με το ερώτημα, όπως ο συγγραφέας Haruki Murakami επισήμανε στο βιβλίο του What I Talk About When I Talk About Running. Μερικές φορές σκέφτεται, καθώς τρέχει άλλες φορές πάλι, όχι. Δεν έχει τόση σημασία. «Θέλω μόνο να τρέξω. Τρέχω στο κενό», γράφει. «Ή ίσως θα πρέπει να το θέσω διαφορετικά: Τρέχω για να μπορέσω να αδειάσω το μυαλό μου».
Πηγή: nymag.com
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Το ialmopia.gr επιτρέπει στον χρήστη να αναρτά τα σχόλια και τις απόψεις του σε επίκαιρα θέματα/συζητήσεις. Τα σχόλια και οι απόψεις αυτές εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές θέσεις του εκάστοτε χρήστη και δεν υιοθετούνται από το ialmopia.gr. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης οφείλει να εκφράζεται με τρόπο ώστε να μην παραβιάζει τους ελληνικούς νόμους. Σε αντίθετη περίπτωση, το ialmopia.gr διατηρεί το δικαίωμα να αποκλείει το χρήστη από την εν λόγω υπηρεσία.
Με εκτίμηση, Η συντακτική ομάδα του ialmopia.gr