Το «όνειρο της Ευρώπης» στη συνάντηση ηγετών στο Βερολίνο

Ο Αντώνης Σαμαράς είχε μια απορία.

«Τι εφημερίδα είναι η „Süddeutsche Zeitung“;» ρώτησε την περασμένη Παρασκευή έλληνες δημοσιογράφους στο Βερολίνο.

«Κεντροαριστερή» ήταν η απάντηση.

«Α χα».

Η απορία μετατράπηκε σε ελαφρά έκπληξη, προφανώς επειδή οι σύμβουλοί του δεν τον είχαν πληροφορήσει επαρκώς για το ποιόν του φύλου, στη οικονομική τριημερίδα του οποίου («συνάντηση ηγετών») θα μιλούσε την επόμενη ημέρα.

Μικρό το κακό. Μια ματιά στη λίστα των εισηγητών, αλλά κυρίως των προσκεκλημένων, δείχνει ότι σε αντίθεση με την πολιτική κατεύθυνση της εφημερίδας, η «συνάντηση» ήταν δεξιόστροφη – προφανώς κατά τα γούστα του έλληνα πρωθυπουργού.

Στο ακροατήριο είχε πάρει και φέτος θέση η crème de la crème (αφρόκρεμα) των γερμανών και επί μέρους και των ευρωπαίων επιχειρηματιών: από τους προέδρους των διοικητικών συμβουλίων της Mercedes (Ντίτερ Τσέτσε) , της Siemens (Κέζερ Τζο), της Deutsche Bank (Γιούργκεν Φίτσεν), της ΜΑΝ (Πάχτα-Ράιχοφεν), της Leica Camera (Σοπφ Άλφρεντ)και του Συνδέσμου Γερμανών Βιομηχάνων BDI (Ούλριχ Γκρίλο), έως τους γενικούς διευθυντές της Intesa Sanpaolo (Ενρίκο Τομάσο), της Davide Campari Milano (Λουκά Καραβόλια), της Ilycaffe (Αντρέα Ίλυ), της BNP Paribas (Ζαν Λεμιέρ) και της PSA Peugot Citroen (Φιλίπ Βαρέν).

Αλλά και οι 50 περίπου ομιλητές της διάσκεψης, με επικεφαλής την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τον ιταλό πρωθυπουργό Ενρίκο Λέτα και τον κ.Σαμαρά, ήταν στην πλειοψηφία τους συντηρητικοί. Ανάμεσά τους: ο διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών ifo του Μονάχου Χάνς Βέρνερ Σιν («Η Ελλάδα πρέπει να αποχωρήσει προσωρινά από το ευρώ»), ο (πλέον υπηρεσιακός) υπουργός υγείας Ντάνιελ Μπαρ (ανήκει στο κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών FDP), ή το μέλος του προεδρείου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Γιόργκ Άσμουσεν.

Όμως και οι «αριστερίζοντες» ομιλητές δεν έλειπαν. Ξεχώριζε ο σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, ο επίσης σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος του Γερμανικού Συνδέσμου Συνδικάτων Μίχαελ Σόμερ και η αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Αριστερά (Die Linke) Σάρα Βάγκενκνεχτ. Επιπλέον, τα στελέχη της «Süddeutsche Zeitung» που διεύθυναν τη συζήτηση φρόντιζαν με τις ερωτήσεις και τις παρεμβάσεις τους να αποκαθιστούν τις πολιτικές ισορροπίες.

Η συζήτηση είχε πολλά κέντρα βάρους: προβλήματα της γερμανικής εσωτερικής πολιτικής ενόψει της συγκρότησης κυβέρνησης συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών, το μέλλον της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, η διατλαντική ζώνη ελεύθερου εμπορίου, κλπ.. Την παράσταση έκλεψε όμως, ως συνήθως τα τελευταία χρόνια, η κρίση στη ευρωζώνη: Η σωστή στρατηγική εξόδου από την κρίση, τα πρώτα σημάδια επανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, η μεταρρύθμιση του τραπεζικού συστήματος και πάει λέγοντας.

Το αποκορύφωμα ήταν μια «νύχτα της ευρωπαϊκής οικονομίας» (την Πέμπτη), κατά την οποία ο Ενρίκο Λέτα παρουσίασε το «όνειρο» του για την Ευρώπη – στο πνεύμα των ευρωπαίων «ηρώων» του, του Φρανσουά Μιτεράν και του Χέλμουτ Κολ. Από την ομιλία του δεν έλειπε ο σαρκασμός, αν και αυτός εκφραζόταν ενίοτε στην αργκό του καφενείου, όπως για παράδειγμα, όταν, καταφερόμενος εναντίον του γραφειοκρατικού ιδιώματος των Βρυξελλών, δήλωσε, ότι θα ήθελε να είναι δικτάτορας «τουλάχιστον για μισή ώρα» για να καταργήσει όλα τα ακατάληπτα και ανυπόφορα ακρωνύμια: EFSF, ESM, Two pack, Six pack και λοιπά παρόμοια.

Το δάχτυλο στον τύπο των ήλων έβαλε όμως κυρίως ο Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος αναφέρθηκε στην αυξανόμενη αποξένωση ανάμεσα στους ευρωπαίους πολίτες και τις Βρυξέλλες. «Τι θα κάνουμε, αν αποδειχθεί ότι αυτή η αποξένωση είναι πιο επικίνδυνη από την κρίση του ευρώ;» αναρωτήθηκε. Όλοι θα αισθάνονται κατόπιν προδομένοι, και ακριβώς αυτό το συναίσθημα της προδοσίας είναι εκείνο που αναζωπυρώνει τη μνησικακία και τις προκαταλήψεις – το έδαφος δηλαδή, πάνω στο οποίο κτίζεται η επιρροή των ακροδεξιών κομμάτων.

Το συμπέρασμά του: Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μεταρρυθμιστεί συθέμελα, να γίνει πιο προσιτή στους πολίτες της, και τα όργανά της να αποκτήσουν επιτέλους πλήρη δημοκρατική νομιμοποίηση.

Η ομιλία του κ.Σουλτς είχε βέβαια και προεκλογικό χαρακτήρα ενόψει των ευρωεκλογών του προσεχούς Ιουνίου – ο πρόεδρος της Ευρωβουλής είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου των ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών. Τυχόν νίκη του θα του άνοιγε το δρόμο για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν, που κατέχει σήμερα ο Χοθέ Μάνουελ Μπαρόσο. Και οι πιθανότητες της νίκης δεν είναι λίγες: «Ο Σουλτς είναι πολύ εύγλωττος και πασίγνωστος και κερδίζει συνεχώς πόντους» εκτιμούσε πηγή της ελληνικής αντιπροσωπείας υπό τον κ.Σαμαρά. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ΕΛΚ(στο οποίο συμμετέχει και η Νέα Δημοκρατία) έχει καθυστερήσει πολύ να βρει ανάλογα ελκυστικό υποψήφιο. Και αν αυτή η ολιγωρία συνεχιστεί, πρόσθεσε, το μόνο που μένει στο ΕΛΚ – αν επιμένει στη νίκη – είναι να βγάλει από το «καπέλο» έναν εν ενεργεία συντηρητικό πρωθυπουργό λίγες εβδομάδες πριν τις ευρωεκλογές.

Ο λόγος του κ.Σαμαρά, που μίλησε το πρωί του Σαββάτου, είχε μεγάλη απήχηση στο ακροατήριο. Αυτό οφείλεται κα σε ένα βαθμό στο στιλ του, που δεν είχε «επιθετικό» χαρακτήρα. Ο έλληνας πρωθυπουργός, έγραψε η «Süddeutsche Zeitung», προσπάθησε κυρίως «να αποδυναμώσει το επιχείρημα, ότι η Ελλάδα δεν κάνει αρκετά» για να βγει από την κρίση. Τα παρατεταμένα χειροκροτήματα έδειξαν, ότι οι ακροατές του πείστηκαν, ότι κάνει ήδη περισσότερα και από εκείνα που θα έπρεπε να κάνει.

Στα «χάι λάιτ» του τριημέρου ανήκε και η αντιπαράθεση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι με το μεγάλο αντίπαλό του, τον πρόεδρο της γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας Bundesbank Γιενς Βάιντμαν, παρόλο που οι δυο τους μίλησαν σε διαφορετικά φόρα. Το επίμαχο θέμα, όπως πάντα, η διακήρυξη του κ.Ντράγκι από τον Σεπτέμβριο του 2012, ότι η ΕΚΤ θα αγοράσει, αν χρειαστεί, απεριόριστες ποσότητες κρατικών ομολόγων για να σώσει το ευρώ. Το μέτρο αυτό δεν είναι της αρεσκείας του κ.Βάιντμαν: Αυτό, λέει, μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνα υψηλό πληθωρισμό. Στο Βερολίνο απέφυγε κάθε ρήξη με τον κ,Ντράγκι, τόνισε όμως, ότι η ΕΚΤ κινείται στο όριο μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής – κάτι που γι αυτόν, που είναι αδιάλλακτος υπέρμαχος του μονεταρισμού, είναι απαράδεκτο. Ο κ.Ντράγκι δεν χρειάστηκε να απαντήσει άμεσα σε αυτό: η επιτυχία του μέτρου μιλάει από μόνη της, αλλά και από τα στόματα όλων των ηγετών της ευρωζώνης, καθώς και - πρόσφατα- από εκείνα των 5 «σοφών» οικονομικών εμπειρογνωμόνων της γερμανικής κυβέρνησης.

Ο κ.Ντράγκι επικέντρωσε έτσι το λόγο του στην κριτική που του ασκεί ο Σύνδεσμος Γερμανών Καταθετών, ο οποίος τον κατηγορεί, ότι η μακρόχρονη πλέον πολιτική των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων της ΕΚΤ «γονατίζει» τους μικροκαταθέτες, δεδομένου ότι το επιτόκιο που παίρνουν από τις τράπεζες είναι πολύ μικρότερο από το ύψος του πληθωρισμού. «Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά» απάντηση. «Αν δεν κατεβάζαμε τα επιτόκια, θα είχαμε μεγαλύτερη κρίση του ευρώ. Και αυτό θα μπορούσε να πλήξει άμεσα και σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό τις καταθέσεις».

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ απέκλεισε (προς το παρόν) κατηγορηματικά την καθιέρωση αρνητικών επιτοκίων. Ο Γιοργκ Άσμουσεν, αντίθετα, δεν ήταν τόσο κατηγορηματικός. «Εν ανάγκη θα το κάνουμε κι αυτό» είπε. Εκείνο που προέχει είναι η σταθερότητα του ευρώ – το αρνητικό επιτόκιο αποτελεί, υπό ορισμένες προϋποθέσεις ένα από τα μέσα για τη σταθεροποίησή του.

Εντύπωση προκάλεσε και η κριτική που άσκησε στον συνομιλητή του, στον (συν)πρόεδρο της Deutsche Bank Γιούργκεν Φίτσεν, ότι η τράπεζά του δεν διαθέτει αρκετά αποθεματικά για να αντιμετωπίσει απροσδόκητες «αβαρίες». Αφορμή γι αυτό ήταν η αποκάλυψη της «Süddeutsche Zeitung», ότι η τράπεζά του παραποίησε τα στοιχεία στη διένεξή της με τον όμιλο μέσων ενημέρωσης του ενδιάμεσα αποθανόντος Λέο Κιρχ – κάτι που σε περίπτωση καταδίκης της θα μπορούσε να της κοστίσει πολλά δισεκατομμύρια ευρώ.

Ο κ.Φίτσεν απέφυγε να απαντήσει άμεσα, τόνισε όμως ότι η Deutsche Bank είναι στο στόχαστρο μιας καμπάνιας, στην οποία συμμετέχει και η εν λόγω εφημερίδα.

Οι δυο άντρες συμφώνησαν πάντως, ότι οι φορολογούμενοι θα πρέπει επιτέλους να απαλλαγούν από τα έξοδα για σωτηρία των τραπεζών – αυτό, στο μέλλον, θα πρέπει να το κάνουν αποκλειστικά οι ιδιοκτήτες και οι μέτοχοι τους.

Στη διάσκεψη δεν έλειψαν και τα ευτράπελα. Παράδειγμα, όταν η Σάρα Βάγκενκνεχτ και ο Ντανιέλ Μπαρ, συζητώντας για το φόρο κληρονομίας, άρχισαν να μαλώνουν για τα … αντρικά σπέρματα. «Είναι κρίμα και άδικο, να ευνοούνται εκείνοι που προέρχονται τυχαία από σπέρματα πλούσιων» δήλωσε η αριστερή πολιτικός. «Πολύ ενδιαφέρον» απάντησε ο κ.Μπαρ. «Η κ.Βάγκενγκνεχτ αναγνωρίζει, ότι εκείνος που καθορίζει την τύχη των παιδιών είναι ο άντρας, και όχι γυναίκα». «Λάθος. Η επιλογή του άντρα οφείλεται στη γυναίκα» - επομένως και η επιλογή των σπερμάτων, τον αντέκρουσε η ετοιμόλογος κ.Βάγκενκνεχτ. Η αντιπαράθεση «πνίγηκε» μέσα στο γενικό καγχασμό.

Κατά τα άλλα ωστόσο, οι συζητήσεις δεν έβγαλαν πολύ γέλιο. Η συνεχιζόμενη κρίση στην Ευρώπη χαλάει προφανώς τη διάθεση. Κι αυτό ήταν εμφανές και τις τρείς ημέρες της «συνάντηση των ηγετών».

Πηγή: Το Βημα