Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017

Τα λάθη που κάνουμε στη γλώσσα μας και… βγάζουν μάτι!

Η ορθογραφία δεν είναι το δυνατό σημείο πολλών, καθώς η γλώσσα μας είναι ιδιαιτέρως δύσκολη και πολύπλοκη.


Κι έτσι τα παροράματα δεν λείπουν όταν γράφουμε ή όταν μιλάμε, καθώς αμφιβάλλουμε συχνά για την ορθότητα των λεγομένων μας.
Και δεν είναι φυσικά μόνο η ορθογραφία, καθώς θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τη σύνταξη ή τη φωνολογική απόδοση των λέξεων, όταν δεν κάνουμε λάθη από άστοχη επιλογή λέξεων ή κατακρεουργούμε φράσεις την ακριβή σημασία των οποίων αγνοούμε συχνά.

Οδηγός μας θα είναι το εξαιρετικό πόνημα «Το λέμε σωστά; Το γράφουμε σωστά;» των Ίνας Αναγνωστοπούλου και Λίας Μπουσούνη-Γκέσουρα, φιλολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Ας καταβυθιστούμε λοιπόν στην κοινή νεοελληνική σε ένα ταξίδι γνώσης και… μνήμης.

Στα συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη, μάτι βγάζουν τα:
 
αντικρίζω και όχι αντικρύζω
απ’ ό,τι και όχι απ’ ότι (αλλά παρ’ ότι/παρότι και καθ’ ότι/καθότι)
οτιδήποτε και όχι ο,τιδήποτε
διά και όχι δια
επηρεάζω και όχι επιρρεάζω
καταχώριση και όχι καταχώρηση (από το καταχωρίζω και όχι από το καταχωρώ)
οφείλω/οφειλέτης/οφειλή/όφελος αλλά ωφελώ/ωφέλεια/ωφέλιμος/επωφελής
μ’ εμένα και όχι με μένα / σ’ εμένα και όχι σε μένα / σ’ εσάς και όχι σε σας
Από τα λάθη της φωνολογικής απόδοσης των λέξεων, ξεχωρίζουν τα:
κοινοτοπία και όχι κοινοτυπία
κομπλιμέντο και όχι κοπλιμέντο
μεγέθυνση και όχι μεγένθυση
συνονθύλευμα και όχι συνοθύλευμα
υποθηκοφυλακείο και όχι υποθηκοφυλάκιο
η ψήφος και όχι ο ψήφος
γενεαλογικός και όχι γενεολογικός
γενετικό (υλικό) και όχι γεννητικό (υλικό) αλλά προγεννητικός και όχι προγενετικός
ενεργός/ή/ό και όχι ενεργής/ής/ές
επίμονος και όχι επίμων (αλλά πείσμων)
του μεγάλου και όχι του μέγα
προπετής και όχι προπέτης
υποβολιμαίος και όχι υποβολιμιαίος
αποτάθηκα και όχι αποτάνθηκα
εξοκέλλω και όχι εξοκείλλω
επιστώ αλλά να/θα επιστήσω (και όχι εφιστήσω)
παρεισφρέω και όχι παρεισφρύω
περιθάλπω και όχι περιθάλπτω
προοιωνίζεται και όχι προοιωνίζει
σιωπώ/άς/ά και όχι σιωπείς/εί/εί
τίθενται (γ’ πληθ.) και όχι τίθονται
παρεμπιπτόντως και όχι παρεπιπτόντως

Όσο για παροιμίες, λόγιες λέξεις και καθιερωμένες φράσεις, δεν τα πάμε πολύ καλά στα:
 
 
ο ασκός του Αιόλου και όχι οι ασκοί του Αιόλου (Ομήρου Οδύσσεια)
γλώσσα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει και όχι γλώσσα λανθάνουσα την αλήθειαν λέγει
δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη και όχι πού την κεφαλήν κλίναι (Ματθαίος και Λουκάς)
διά του λόγου το ασφαλές και όχι διά του λόγου το αληθές (Απολυτίκιο της Βάπτισης του Χριστού)
ει μη ήλθον και ελάλησα αυτοίς, αμαρτίαν ουκ είχον και όχι είπα και ελάλησα και αμαρτία ουκ έχω (Κατά Ιωάννη)
εκ των ων ουκ άνευ και όχι εκ των ουκ άνευ
επί ξυρού ίσταται ακμής και όχι επί ξηρού ακμής (Ομήρου Ιλιάδα)
λάθε βιώσας και όχι λάθρα βιώσας (Επίκουρος)
μέτρον άριστον και όχι παν μέτρον άριστον (Κλεόβουλος)
ον ου τύπτει λόγος ουδέ ράβδος και όχι όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος (Μ. Αποστόλιος Βυζάντιος)
παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο και όχι απελθέτω απ’ εμού ή απ’ εμέ (Ματθαίος)
πνέει τα λοίσθια και όχι πνέει τα ολίσθια
πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με και όχι πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις, απαρνήση με (Ματθαίος)
υπέρ το δέον και όχι υπέρ του δέοντος
χάρμα ιδέσθαι και όχι χάρμα ειδέναι
εφ’ όπλου λόγχη και όχι εφ’ όπλου λόγχης
αυτός καθαυτόν ή αυτός καθ’ εαυτόν και όχι αυτός καθαυτός ή αυτός καθ’ εαυτός
δίνω το «παρών» και όχι δίνω το παρόν
δυνάμει και όχι εν δυνάμει
εν πάση περιπτώσει και όχι εν πάσει περιπτώσει
επί το έργον και όχι επί τω έργω
λόγου χάρη/χάριν και όχι λόγω χάρη
μακρόθεν και όχι εκ του μακρόθεν (αλλά εκ του σύνεγγυς)
μετά Χριστόν και όχι μετά Χριστού (αλλά προ Χριστού)
παρά πόδα και όχι παρά πόδας (αλλά κατά πόδας)
πόσω μάλλον και όχι κατά πόσο μάλλον
(τρία) τοις εκατό και όχι (τρία) τα εκατό





απο το newsbeast.gr/weekend


0 comments:

Δημοσίευση σχολίου

Το ialmopia.gr επιτρέπει στον χρήστη να αναρτά τα σχόλια και τις απόψεις του σε επίκαιρα θέματα/συζητήσεις. Τα σχόλια και οι απόψεις αυτές εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές θέσεις του εκάστοτε χρήστη και δεν υιοθετούνται από το ialmopia.gr. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης οφείλει να εκφράζεται με τρόπο ώστε να μην παραβιάζει τους ελληνικούς νόμους. Σε αντίθετη περίπτωση, το ialmopia.gr διατηρεί το δικαίωμα να αποκλείει το χρήστη από την εν λόγω υπηρεσία.

Με εκτίμηση, Η συντακτική ομάδα του ialmopia.gr

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *