Αφιέρωμα: Μία εικόνα χίλιες λέξεις

Εντυπωσιακές, αθάνατες φωτογραφίες και οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από αυτές

Εβδομήντα χρόνια πριν, και λίγες ημέρες πριν απελευθερωθεί η Αθήνα η τύχη της πόλης αλλά και όλης της χώρας είχε προσδιορισθεί στην ήδη παγωμένη Μόσχα. Η συνάντηση του Στάλιν με τον Τσόρτσιλ στις 9 Οκτωβρίου 1944 μπορεί να μην μας έδωσε μία εντυπωσιακή φωτογραφία που θα θυμόμαστε για πάντα όμως έδειξε με πειστήρια πως η τύχη της Ελλάδα κρίθηκε μέσα σε ελάχιστα λεπτά χωρίς ούτε να τηρηθεί το πρωτόκολλο. Αρκούσε ένα κομμάτι χαρτί για χαραχθεί ξανά ο χάρτης της ανατολικής Ευρώπης.


Όπως αναφέρει και πιστοποιεί με το σημείωμα του ο Ουίνστον Τσόρτσιλ στην τέταρτη συνδιάσκεψη της Μόσχας κρίνονταν η τύχη των χωρών της ανατολικής Ευρώπης την επόμενη ημέρα, μετά την αποχώρηση των Γερμανών.

«Δήλωσα: Ας τακτοποιήσουμε τις υποθέσεις μας στα Βαλκάνια. Τα στρατεύματά σας βρίσκονται στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία. Έχουμε στις χώρες αυτές συμφέροντα, αποστολές, πράκτορες. Ας αποφύγουμε να συγκρουσθούμε επί θεμάτων που δεν αξίζουν τον κόπο. Ως προς ό,τι αφορά τη Μεγάλη Βρετανία και τη Ρωσία, τι θα λέγατε για μια υπεροχή κατά 90% υπέρ ημών στην Ελλάδα και για μια ισοτιμία 50% στη Γιουγκοσλαβία;

Ενώ μετέφραζαν όσα είπα, έγραψα σε μισή κόλλα χαρτί:

Ρουμανία:

Ρωσία 90%

Οι άλλοι 10%

Ελλάς:

Μεγάλη Βρετανία (με τη συμφωνία των Η.Π.Α.) 90%

Οι άλλοι 10%

Γιουγκοσλαβία: 50%

Ουγγαρία: 50%

Βουλγαρία:

Ρωσία 75%

Οι άλλοι 25%

Έσπρωξα το χαρτί μπρος στον Στάλιν, που είχε ήδη ακούσει τη μετάφραση. Επεκράτησε μια μικρή σιγή και κατόπιν πήρε ένα μπλε μολύβι, έκαμε στο χαρτί ένα χονδρό σήμα συμφωνίας, και κατόπιν το επέστρεψε. Το όλο θέμα τακτοποιήθηκε σε λιγότερο χρόνο από ό,τι χρειάζεται κανείς για να γράψει τα παραπάνω. Επεκράτησε κατόπιν μια μακριά σιγή. Το χαρτί με το μπλε σήμα έμενε στο κέντρο του τραπεζιού.

Τελικώς είπα:

- Δεν θα βρουν λίγο κυνικό να φαινόμαστε ότι ρυθμίζουμε κατά τρόπο τόσο πρόχειρο αυτά τα προβλήματα, από τα οποία εξαρτάται η τύχη πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων; Ας το κάψουμε αυτό το χαρτί.

- Όχι, κρατήστε το, είπε ο Στάλιν».




*Στην κεντρική φωτογραφία ανάμεσα σε Τσόρτσιλ και Στάλιν βρίσκεται ο Αμερικάνος διπλωμάτης Άβερελ Χάριμαν ενώ την συζήτηση παρακολουθεί ο Βίατσλαβ Μόλοτοφ (που έδωσε το όνομα του στο γνωστό "κοκτέιλ").